मानिसको आँखा बारेमा सम्पूर्ण जानकारी।

आँखा (Eye) मानिस र अन्य जीवहरूको शरीरको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण इन्द्रिय अङ्ग हो जसले प्रकाशलाई समातेर दृष्टि प्रदान गर्छ। यो जटिल रचनाको साथ काम गर्छ र विभिन्न भागहरू मिलेर बनेको हुन्छ। यहाँ आँखाको बारेमा सम्पूर्ण जानकारी दिइएको छ:

### **1. आँखाको संरचना (Structure of the Eye)**

आँखा मुख्यतया निम्न भागहरू मिलेर बनेको हुन्छ:

#### **क. बाह्य संरचना (External Parts)**

- **पापरा (Eyelids):** आँखालाई धूलो, पानी, र अन्य हानिकारक वस्तुबाट जोगाउँछ।

- **पापराका रौँ (Eyelashes):** आँखामा धूलो पर्नबाट रोकथाम गर्छ।

- **आँसू ग्रन्थि (Tear Glands):** आँसू स्रावित गरेर आँखालाई चिल्लो र सफा राख्छ।

#### **ख. आन्तरिक संरचना (Internal Parts)**

- **स्क्लेरा (Sclera):** आँखाको बाहिरी सेतो भाग, मजबूत र सुरक्षात्मक तह।

- **कर्निया (Cornea):** आँखाको अगाडिको पारदर्शी ढाक्ने, प्रकाशलाई फोकस गर्न मद्दत गर्छ।

- **आइरिस (Iris):** आँखाको रङ्गीन भाग, पुतली (Pupil) को आकार नियन्त्रण गर्छ।

- **पुतली (Pupil):** कालो बिन्दु जसले प्रकाश आँखाभित्र पस्न दिन्छ।

- **लेन्स (Lens):** प्रकाशलाई रेटिनामा फोकस गर्छ।

- **रेटिना (Retina):** प्रकाश संवेदनशील कोषहरू (Rods र Cones) छन्, जसले छवि बनाउँछ।

- **ओप्टिक नर्भ (Optic Nerve):** रेटिनाबाट मस्तिष्कमा दृष्टि संकेत पठाउँछ।

### **2. आँखाको कार्यप्रणाली (How the Eye Works)**

1. **प्रकाश प्रवेश:** प्रकाश कर्नियाबाट पुतली हुँदै आँखाभित्र पर्छ।

2. **फोकस:** लेन्सले प्रकाशलाई रेटिनामा केन्द्रित गर्छ।

3. **छवि निर्माण:** रेटिनामा Rods (कालो-सेतो दृष्टि) र Cones (रङ्गीन दृष्टि) ले संकेत बनाउँछन्।

4. **संकेत प्रेषण:** ओप्टिक नर्भले यी संकेतहरू मस्तिष्कमा पठाउँछ।

5. **छवि व्याख्या:** मस्तिष्कले संकेतलाई छविको रूपमा प्रस्तुत गर्छ।

### **3. आँखाका रोगहरू (Common Eye Disorders)**

- **मोतियाबिन्दु (Cataract):** लेन्स पारदर्शिता गुमाउँछ, धुंधलाउँछ।

- **ग्लुकोमा (Glaucoma):** आँखाको दबाव बढेर ओप्टिक नर्भ नष्ट हुन्छ।

- **रेटिना अपघटन (Retinal Detachment):** रेटिना अलग हुँदा दृष्टि जान सक्छ।

- **रातो आँखा (Conjunctivitis):** संक्रमण वा एलर्जीले आँखा रातो हुन्छ।

- **दूरदृष्टि (Hyperopia) र निकटदृष्टि (Myopia):** फोकस गर्न गाह्रो हुन्छ।

### **4. आँखाको स्वास्थ्य (Eye Care Tips)**

- **पौष्टिक आहार:** विटामिन A (गाजर, पालक), Omega-3 (माछा) खानुहोस्।

- **नियमित जाँच:** वर्षमा एकपटक नेत्र चिकित्सकलाई देखाउनुहोस्।

- **सुरक्षा:** धूपबाट बच्न सनग्लास लगाउनुहोस्, कम्प्युटर प्रयोग गर्दा 20-20-20 नियम (हरेक 20 मिनेटमा 20 सेकेन्ड टाढा हेर्ने) पालन गर्नुहोस्।

- **स्वच्छता:** आँखा हातले नमर्दनुहोस्, सफा पानीले धुनुहोस्।

### **5. आँखासम्बन्धी रोचक तथ्य (Interesting Facts)**

- मानिसले सेकेन्डमा ३-४ पटक झप्किन्छ (Blink)।

- आँखाको लेन्स क्यामराको लेन्सभन्दा छिटो फोकस गर्छ।

- नीलो आँखा भएकाहरूमा सूर्यप्रकाशबाट सजिलै क्षति हुन सक्छ।

आँखा हाम्रो शरीरको सबैभन्दा संवेदनशील अङ्ग मध्ये एक हो। यसको उचित हेरचाह गर्नु जरूरी छ। यदि दृष्टिमा कुनै समस्या महसुस गर्नुभयो भने, तुरुन्त नेत्र विशेषज्ञसँग परामर्श लिनुहोस्।